/تحلیل/ نیاز مُبرم اصلاحات به ” مرد بحران ها “
به گزارش ” تا انتخاب ۱۱ ” ، مشرق نوشت : برای مردم
ایران وکارشناسان سیاسی خیلی دور از انتظار نیست که « آیت الله هاشمی
رفسنجانی» در انتخابات بخصوصانتخابات ریاست جمهوری یک پای غیرمستقیم آن
باشد.
، بطور معمول وقتی قرار است فضایپیش از
انتخابات در ایران تحلیل شود، باید طرّاحی های یک ضلع آن یعنی مجموعه
هایسیاسی تابع هاشمی را مدّنظر قرار داد. انتخابات آتی هم فارغ از تجربه
چندین ساله مردمنیست، بالاخص اینکه صحبت ها از حضور یا عدم حضور هاشمی بین
سیاسیّون و محافل خبری-تحلیلی بالا گرفته است.
با این حال اخبار وتحلیل های ضدّ و نقیضی از
حضور هاشمی در انتخابات به گوش می رسد، بخشی از نیروهایسیاسی که عمدتاً به
حضور هاشمی به عنوان منجی سیاست داخلی ایران گرایش دارند و معهذا از
نیروهای گذشته وی نیز به حساب می آیند، بطور فزانیده به این نکته اشاره
میکردند که هاشمی هرگز نخواهد آمد؛ هر چند با گذشت چند صباحی همین نیروها
نیز تمایلخود برای آمدن هاشمی را نتوانستند پنهان نمایند.
از آن سو نیز بخشی از مجموعه هایسیاسی که به
ضدّیت با تفکّر پراگماتیستی و تکنوکراتیک شهره هستند، بطور مداوم
بااستدلالات خاصّی بر این تحلیل پافشاری می کنند که هاشمی خواهد آمد.
سئوالی که بایدبدان پاسخ داد این است که واقعاً چه رُخ خواهد داد؟ آیا
شاهد ”هاشمی نسخه ۲۰۱۳” خواهیم بود؟

·از انکارهای قاطع
بخشی از نیروهای اصلاحطلب و عناصر حلقه نزدیک
به هاشمی سعی می کردند در ظاهر و بصورت مطلق آمدن هاشمی رانفی کنند. علی
فلّاحیان وزیراطّلاعات دولت سازندگی در پاسخ به این سئوال که: “با توجّه به
دوستی شما با «هاشمیرفسنجانی»، آیا شایعات کاندیداتوری احتمالی وی صحّت
دارد یا خیر؟”، گفتهبود: «آقای هاشمی تا کنون گفته اند که کاندیدا نمی شوند
و نمی آیند.»
بلافاصله بعد از«فلّاحیان»، «مصطفی پورمحمّدی» دیگر نامزد بالقوّه انتخابات، «معاون فلّاحیان در واجا» همینخطّ خبری را پیگیری نمود.
وی درپاسخ به سئوال خبرنگار «مهر» مبنی بر
اینکه: “نظرتان در مورد کاندیداتوریآقای هاشمی چیست؟”؛ می گوید: «تا آنجا
که من اطّلاع دارم ایشان کاندیدا نمی شود.اگر من را به عنوان یک فرد مطّلع
قبول می کنید به شما می گویم که ایشان کاندیدا نمیشود! به واسطه مرتبطینی
که داریم می دانم که «خاتمی» هم کاندیدا نخواهد شد.»
سپس این «علییونسی»، «وزیر اطّلاعات دولت
اصلاحات» بود که در حاشیه «همایش انتخاباتیحسن روحانی» درباره کاندیداتوری
هاشمی اظهار داشت: «اطّلاع دقیق دارم که «هاشمی رفسنجانی»و آقای «خاتمی» در
انتخابات ریاست جمهوری کاندیدا نمی شوند.». این همان همایشی بودکه «حسن
روحانی»، «داوطلب انتخابات ریاست جمهوری» نیز در آن با قطعیّت اعلام
کردهبود: «هاشمی و «خاتمی» قصد کاندیداتوری ندارند و قطعاً در انتخابات
کاندیدا نمی شوند.»
«عبّاس عبدی» در مصاحبه با روزنامه «آرمان»
گفته بود: «اصلاح طلبان بهتر است دور آقای هاشمی و «خاتمی»را برای نامزدی
انتخابات خط بکشند. عدّه ای تصوّر می کنند بخاطر شرایط موجود امکانرأی آوری
آقای هاشمی وجود دارد در صورتیکه این مسئله نادرست است.»
«علی عسگری»، «رابطپارلمانی مرکز تحقیقات
استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام» واز نیروهای سنّتی حامی هاشمی نیز چندی
پیش با اتّکاء به محتوای پُرابهام دیدارینوروزی هاشمی با برخی نمایندگان
ادوار مجلس گفته بود: «آقای هاشمی در جلسه پایان سالخود با نمایندگان ادوار
مجلس تأکید کردند در انتخابات پیش رو کاندیدا نمی شوند … در واقع تحلیلی
که آقای هاشمی به اصلاح طلبان دادند گویای این واقعیّت بود که شانسیبرای
رئیس جمهور شدن آقای «خاتمی» قائل نیستند. البتّه همانطور که آقای هاشمی
مطرحکردند، یک راه کم هزینه انتخاب خواهند کرد یعنی خودشان کاندیدا نمی
شوند امّا … بنده اینگونهارزیابی می کنم که آقای هاشمی در صدد ”خلق یک
هاشمی جدید” است.»
البتّه به نظر میرسد تحلیل «عسگری» در باب قطعیّت نیامدن هاشمی با تمایل شدیدش به کاندیداتوری «حسنروحانی» بی ارتباط نباشد.
«بیژن زنگنه»، «وزیر نفت دولتاصلاحات» و «وزیر نیروی دولت هاشمی» نیز در همین رابطه میگوید: «هاشمی کاندیدای انتخابات نخواهد شد.»
«قدرت ا…علیخانی» (مشاور پارلمانی رئیس مجمع
تشخیص مصلحت نظام) نیز طیّ سخنرانی در «همایش طرح مناسک» در «هتل المپیک
تهران» با لحنیتؤام با اطمینان ضمن فراجناحی خواندن شخصیّت هاشمی گفته بود:
«آقای هاشمی بطور مستقیموارد صحنه نمی شود، امّا اگر یک اصلاح طلب معتدل
وارد صحنه شود، هاشمی گفته است کهاز او حمایت خواهد کرد.»
وی بعدها نیز در حاشیه ختم«محمّدکاظم
مرعشی» در پاسخ به سؤال خبرنگاری مبنی بر اینکه: “آیا هاشمی نامزدانتخابات
ریاست جمهوری می شود”، می گوید: «خیر، ایشان نامزد نمی شود.»
«صادق زیباکلام» نیز بطور قاطع و بدون اشاره
به هیچ سند و استدلالی خبر از عدم کاندیداتوریهاشمی داده بود: «بازداشت
فرزندان آقای هاشمی با اینکه ایشان خود را برای رقابت سیاسیپیشرو آماده می
کند؛ ربطی به هم ندارند یا دست کم من متوجه این ارتباط نیستم …(سئوال:
بازگشت مهدی ارتباطی به تصمیم آقای هاشمی برای نامزدی در انتخابات ریاست
جمهوریدارد؟) همانطور که گفتم این موضوع ربطی به آقای هاشمی ندارد، چون
ایشان نامزد ریاستجمهوری نمی شود.»
غیر از حلقه یارانهاشمی و برخی اصلاح طلبان بخشی از
عناصر سیاسی راست نیز با اتّکاء به نقل قول ها وشنیده ها بطور حتم از عدم
کاندیداتوری هاشمی خبر می دادند.
شاید اوّلین بار «علیمطهری» نماینده «نئواصلاح طلب مجلس نهم» بود که خبر از
نیامدن هاشمی داد، او که بههمراه چند تن از نمایندگان «لیست صدای ملّت» به
دیدار هاشمی رفته بودند تا از ویبرای کاندیداتوری دعوت به عمل آورند؛ در
گزارشی از این دیدار به رسانه ها گفت: «رئیسمجمع تشخیص مصلحت نظام به دلیل
شرایط جسمی شرکت در انتخابات را رد کرده است. به گفتهآقای «مطهری»، «هاشمی
رفسنجانی» وعده داده در صورت حضور کاندیدای معتدل و مقبول ازاو حمایت خواهد
کرد.»
بعد از وی«محمّدرضا باهنر»، از اعضای «ائتلاف
پنجگانه انتخابات ریاست جمهوری» بر شایعه بودنکاندیداتوری هاشمی تأکید
نمود، وی در حاشیه همایش «پیروان خطّ امام و رهبری» درپاسخ به سئوالات
خبرنگاران گفت: «برای مثال ممکن است آقای هاشمی نیز وارد صحنه شود.البتّه
ما اطّلاع داریم که ایشان نمی آید و توصیّه ما این است که نیاید.»
اخیراً نیز «باهنر» بر این موضع خویش تأکید
کرده است: «در خصوصکاندیداتوری آقای هاشمی اخبار قطعی از آقای هاشمی و
فرزندانشان این است که ایشان نمیآید و آقای «خاتمی» نیز گویا در حال سبک
سنگین کردن هستند.»
مسئله اساسی دررابطه با اظهار نظرهای
سیاسیّون حول قطعیّت عدم کاندیداتوری هاشمی به این مربوط میشد که این افراد
هیچ استدلال و سندی غیر از اظهارات اطرافیان هاشمی یا اخبار پنهانارائه
نمی دادند. بر این اساس این احتمال در اذهان قوّت می گرفت که قطعیّت
عدمکاندیداتوری وی یک بازی رسانه ای جهت انحراف افکار عمومی از سناریوهای
انتخاباتیهاشمی و تیم مشاورینش باشد.
البتّه در این میان تحلیل های مبتنی بر تمایل
هاشمیبرای خلق یک ”هاشمی جدید” است، می تواند قابل تأمّل باشد؛ زیرا هاشمی
و ایده های ویطیّ چند ساله اخیر با بزرگترین شکست های انتخاباتی روبرو شده
اند و ترس از شکستبزرگ همچنان وجود دارد.
گذشته از این بخشیاز رسانه ها و نیروهای
اصلاح طلب در حالیکه می دانستند مطرح کردن کسانی چون«محمّدعلی نجفی» و
«اسحاق جهانگیری» با توجّه به مقبولیّت کم مردمی آنها بی فایدهاست؛ بطور
مدام بر ضرورت کاندیداتوری آنها تأکید می کردند. این پیشنهادها کمی بعدبا
طرح ایده عدم حضور اصلاحات با کاندیدای ”کوتوله” براحتی به فراموش سپرده شد
و این بحث را تقویّت کرد که ازابتدا حرف زدن از چنین گزینه هایی به عنوان
پوششی برای گزینه نهایی به کار گرفتهمی شده است. مسئله ای که نشان می داد
جبهه اصلاحات کمترین ارزشی برای ثبات روانیجامعه و افکار عمومی هوادارانش
قائل نیست.
·بازی موازی با برگ خاتمی
جبهه اصلاحات درکنار دامن زدن به ابهام در
حضور هاشمی برای انتخابات پیشرو، باز هم بر سر آمدن یانیامدن «محمّد خاتمی»
یک شوی رسانه ای جدید راه انداختند. از اواخر سال ۹۱ بطورخاصّ تبلیغات روی
اجماع بر «خاتمی» اوج گرفت. ظاهراً غیر از نیروهای نزدیک به«خوئینی ها» و
«عبدا… نوری» مابقی قبایل اصلاح طلب بر اجماع روی شخص «خاتمی»متّفق بودند.
با این حال «خاتمی» مانند سال ۸۸ آمدن یا نیامدنش را در ابهام نگاهمی داشت.
این ابهام ها هرچند هنوز در عرصه رسانه ای
توسّط اصلاح طلبان دامن زده می شود امّا اخبار و تحلیلهای نخبگان این جبهه
سیاسی حاکی از چیز دیگری است. بسیاری از نیروهای ذینفوذاصلاحات معتقدند
«خاتمی» نخواهد آمد حتّی درست وقتیکه رهبری نظام در یکی ازمهمترین سخنرانی
های سال جدید بزرگترین چراغ سبز را به اصلاح طلبان نشان دادهباشد. جالب
اینکه رسانه های اصلاح طلب برای فرافکنی تردیدهای «خاتمی» و بازی
سیاسیاصلاحات با افکار عمومی سعی کردند چنین تردیدهایی را به نظام نسبت
بدهند.
برای مثال «روزنامهاعتماد» که قویّاً در حال
کادرسازی نسل جدیدی از روزنامه نگاران اصلاحاتی است؛ طیّگزارشی با عنوان
«پشت پرده دعوت اصولگرایان از اصلاح طلبان چیست؟»، با مطرح کردن درجهبندی
اصلاح طلبان و بحث ”بدلی” و ”حقیقی” در تیتر یک خود نوشت: «همه می
دانند اصولگرایانی که برایاصلاح طلبان کارت دعوت به بازی سیاسی فرستاده اند
دل در گرو رقابت با اصلاح طلبانقابل کنترل دارند تا لوازم تزیینی رقابت
انتخاباتی که اصولگرایان برگزار می کنند،فراهم شود. اصلاح طلبان همواره
برای اصولگرایان خط قرمزی پاک نشدنی اند، حتّی اگرچراغی که به اصلاح طلبان
نشان می دهند رنگی در ظاهر سبز داشته باشد.
عقلای اصولگرادو هدف را پیگیری می کنند: هم
بدنبال ایفای نقش حاکمیّتی خود که همانا افزایش ضریبمشارکت در انتخابات
است، بوده و هم می خواهند با بزرگنمایی اصلاح طلبان درجه دو وسه بطور کلّی
از قیّمان اصلاحات عبور کنند … «منتجب نیا» افزود: اصولگرایانبدنبال حضور
کاندیداهای اصلاح طلبی هستند که احتمال رأی آوری آنان پایین است و برهمین
اساس از حضور چنین اصلاح طلبانی استقبال می کنند در حالیکه نسبت به
حضوراحتمالی آقایان هاشمی و «خاتمی» سریعاً از لحنی تهدیدآمیز بهره می
گیرند.»
این دست اظهار نظرها درست در راستای فشار
آوردن مجدّد به نظام بود درحالیکه آنان اینطور وانمود می کردند که در حال
برائت از اعمال ساختارشکنانه و ضدّنظام شان هستند.

بعد از تشکیل جلسهسه تن از اصلاح طلبان با
رهبری معظّم انقلاب اسلامی در پایان بهمن ماه سال گذشتهامیدهای برنامه
ریزان سیاسی اصلاحات برای روشن شدن چراغ سبز برای حضورشان درانتخابات
افزایش یافته بود ولی این امیدها در اوّلین روز سال ۹۱ کاملاً تثبیت شد.لذا
امتداد خطّ ابهام از طرف «خاتمی» باعث شد اصلاح طلبان به فکر گزینه
دیگریبیفتند.
در همین راستا «محمّدرضا تاجیک» (رئیس مرکز
مطالعات استراتژیک ریاستجمهوری در دوره خاتمی) می گوید: «تا این لحظه حضور
آقای «خاتمی» در انتخابات ریاستجمهوری منتفی است و ایشان در انتخابات نامزد
نخواهند شد. تحلیل جدّی آقای «خاتمی» عدمحضور در انتخابات است.»
همچنین «موسویخوئینی ها» طیّ جلسه ای اعلام می کند: «خاتمی» قابلیت لازم را ندارد باید به فکر گزینهدیگری بود
بعد از وی «سعید حجّاریان» در جلسهای با
انتقاد از فرصت سوزی های «خاتمی» می گوید:«وی در حال بازی کردن نقش مهندس
«بازرگان» در اوایل انقلاب است که برای محبوب ماندناز صحنه سیاست کنار
کشید. بازرگان در «انتخابات چهارم ریاست جمهوری» هم ثبت نام کردامّا به
دلیل ردّ صلاحیّت بدون کمترین اعتراضی برای همیشه از قدرت کناره گرفت.
«خاتمی»هم میخواهد محبوب و ملوس، مثل «بازرگان» در تاریخ سیاسی کشور
بماند.»
لذا با منتفی شدنحضور «خاتمی» گمانه ها درباره پروژه ”خاتمی تابلوی هاشمی” قوّت مضاعفی می گرفت.
·تا انکارهای لرزان
به موازات بازیاصلاح طلبان با برگ
کاندیداتوری «خاتمی» و به مرور زمان، انکارهای قاطع دربارهکاندیداتوری
هاشمی رنگی تؤام با تردید به خود گرفت. تا اینکه در فرودین ماه ۱۳۹۲ه.ش
کمتر نخبه سیاسی بود که براحتی درباره عدم حضور انتخاباتی هاشمی نظر قطعی و
صددرصدی بدهد.
حتّی کسانی چون«قدرت ا… علیخانی»،
«پورمحمّدی»، «باهنر» و حتّی اعضای خاندان هاشمی نیز کهپیشتر حتّی حاضر به
صحبت کردن درباره احتمال کاندیداتوری هاشمی نبودند؛ وجود چنیناحتمالی را
تأیید می کردند.
«پورمحمّدی» به منوال «باهنر» چنین احتمالی
را رد نکرد: «وی درپاسخ به این سئوال که: “اگر هاشمی وارد شود شما کناره
گیری می کنید”، اظهارداشت: برایچه کناره گیری کنم. البتّه آقای هاشمی چند
بار اعلام کردند که کاندیدا نخواهند شد ولیاگر وارد عرصه شد، ما هم تلاش
خود را می کنیم.»
«علیخانی» هم که طیّ دوبار کاندیداتوری
هاشمی را بصورت قطعی رد کردهبود، در چرخشی محسوس می گوید: «وی در پاسخ این
سئوال که: آیا هاشمی در انتخابات نامزدخواهد شد؟، گفت: من اطّلاعی ندارم که
بخواهم در این زمینه اظهارنظر کنم.»
اصلاح طلبان نیز کهپیشتر سعی کرده بودند گزینه های
فرعی مانند «نوری»، «نجفی»، «جهانگیری»، «عارف»،«شریعتمداری»، «محمّدباقر
خرّازی»، «مصطفی محقّق داماد» (شوهر خواهر خاتمی) و …را مطرح کنند؛ درباره
حضور هاشمی جملات امیدوارانه تری می گفتند.
«نجفی» در جمع خبرنگاران می گوید: «اگر آقای هاشمی کاندیدا شود،مسلّماً اصلاح طلبان از او حمایت می کنند.»
«رسول منتجب نیا» میگوید: «در صورتیکه آیت ا… هاشمی نامزد ریاست جمهوری شود، اصلاح طلبان هیچ نامزدیمعرّفی نمی کنند.»
«محمّد زارعفومنی» (دبیرکل جبهه مردمی اصلاحات) تأکید می کند: «اگر چهره
هایی چون هاشمی، «خاتمی»و «سیّدحسن خمینی» کاندیدا شوند، همه گروه های
اصلاح طلب اتّفاق نظر خواهند. با نامزدیآقای هاشمی قطعاً هیچ یک از اصلاح
طلبان و اصولگرایان معتدل کاندیدا نمی شوند، بنابرایناز نظر من ایشان گزینه
مطلوبی خواهد بود.»
قوّت گرفتن احتمال حضورهاشمی- خاتمی تا جایی
ادامه یافت که «محمّدرضا عارف» در گفتگویی صریح در پاسخ بهسئوال: ”آیا به
نفع «خاتمی»یا هاشمی انصراف خواهید داد؟”، اعلام کرد: «بنده به نفع هیچکس
کنار نمی روم. رؤسای جمهورسابق باید در راستای سیاست های کلّی در انتخابات
به معرّفی کاندیدای مناسب کمک کنندو رئیس جمهور ساز باشند. آقایان هاشمی و
«خاتمی» نباید کاندیدای انتخابات ریاست جمهوریشوند و شأنی باید برای خود
قائل باشند.»
هر چندی ویاین اظهارات را با بالا گرفتن
انتقادات درونی جبهه اصلاحات تکذیب نمود امّا قرائندرباره جدّی شدن حضور
هاشمی در حال افزایش به نظر می رسید. «عارف» که پیشتر تنها راه کناره گیری
را منوط به تصمیم خاتمی می دانست نیز اخیراً مواضع معتدل تری در این خصوص
می گیرد و چند روز پیش گفته است که حاضر است به نفع کاندیدای اجماعی اصلاح
طلبان حتّی غیر از خاتمی کناره گیری کند. سپس «محمّد شریعتمداری»نیز که
برای کاندیداتوری اعلام حضور کرده بود در اظهاراتی گفت: «در صورتیکه چهره
هایکاریزماتیک که آقای هاشمی، «ناطق نوری»، «خاتمی» و «خمینی» را از این
دسته می شناسم،در صحنه انتخابات حاضر شوند؛ من به نفع آنان کنار می روم.»
·و حالا؛ رپرتاژ برای ”مرد بحران ها”
این خط خبری امّا توسّطجراید اصلاح طلب جدّی
تر پیگیری می شد، آنها با دامن زدن همزمان به ابهام دربارهتصمیم نهایی
هاشمی؛ بطور مکرّر خواستار حضور ”منجی” می شدند. طبق این خط روانی- رسانی
مجموعه های سیاسی بهنمایندگی مردم! خواستار حضور”مرد تمام فصول” یعنی هاشمی
می شدند و هاشمی و نزدیکانش انکار می کردند تا ویشرایط و امتیازات بهتری
برای حضور پیدا کند.
«می آید، نمی آید؛ آیتالله ادامه دارد!» این
روتیتر را روزنامه «آرمان» برای اعلام حمایت اصلاح طلبان ازهاشمی به نقل از
نجفی انتخاب کرده بود و سرمقاله خود را به «کاندیداتوری هاشمی از سهمنظر»
اختصاص داده و نوشت: «عُلقه شکل گرفته بین اصلاح طلبان و آیت الله هاشمی
انکارناپذیراست، عُلقه ای آنقدر جدّی که حتّی به آمادگی گروه قابل توجّهی
از اصلاح طلبان برایقرار گرفتن پشت سر آقای هاشمی در انتخابات ۹۲ انجامیده
است.»
«ابتکار»نیز در همین روز طیّ سرمقاله خود:
«آیا سیاستمدار کهنه کار وارد می شود؟»، نوشت: «اینروزها دامنه گمانه زنی
ها پیرامون انتخابات ریاست جمهوری ۹۲ به هاشمی رفسنجانی رسیدهاست. فارغ از
اینکه این گمانه چقدر با واقعیّت خارجی سازگار باشد، نمی توان صحنه ایاز
تحولات سیاسی ایران را در نظر داشت و ”مرد تمام فصول سیاست” یک پای ثابت آن
نباشد. هاشمی مرد عزا و شادی های سیاست ایراناست.» روزنامه «اسرار» هم
همین روند را پیگیری نمود.
فردای آن روز روزنامه«آرمان»، موضوع ”ورود
هاشمی” را به بهانه خبری تکذیب شده ادامه داده و تحت عنوان «هاشمیهمگرایی
گروه ها را زنده می کند»؛ نوشت: «نامزدهای احتمالی انتخابات سال ۹۲ در هر
دوجناح زیادند. در این میان، امّا یک نفر است که ورودش به انتخابات می
تواند بسیاری ازمعادلات را تغییر دهد. فردی که به احتمال قوی خیلی از
نامزدهای انتخاباتی در صورت کاندیداتوریاو به نفعش انصراف خواهند داد …
«علی عبّاسپور تهرانی» از جمله اصولگرایان
منتقدیاست که پیشتر گفته شده بود در قالب «ائتلاف صدای ملّت» از
کاندیداتوری آیت ا… هاشمیحمایت کرده اند. گرچه این خبر تکذیب شده، اما موضع
گیری های بعدی اعضای این ائتلافنشان داد که احتمال چنین حمایتی کم نیست.»
این هجمه طوریطرّاحی شده بود که در یک برهه زمانی
کاملاً ممتد و با هیاهو ادامه پیدا کند لذافردای همان روز، روزنامه «آفتاب
یزد» با حروف درشتی تیتر زد: «هاشمی هنوز تصمیمی نگرفتهاست» و از قول «حسین
مرعشی» نوشت: «مسلّماً ایشان در انتخابات حضور پیدا می کنند.».
سپس «مرعشی» در پاسخ به اینکه: ”منظورتان از حضور کاندیداتوری است”، می گوید: «هاشمی هنوز تصمیمی نگرفته است.»
جالب اینکه «آفتاب یزد» همزمان و در صفحات دیگر به نقل از چهره های
نزدیک به هاشمیاز جمله «محمّد هاشمی»، «بیژن زنگنه»، «حسن روحانی»،
«محمّدرضا تابش» و «محمّدرضا عارف»؛ورود هاشمی را نفی و غیرمحتمل عنوان
کرده بود.

همچنین روزنامه «اعتماد»ذیل تیتر «قطعاً با
یک کاندیدا می آییم» پاسخ انتقادات بهتعدّد کاندیداهای اصلاح طلب را داد،
پاسخی که این سئوال را در اذهان تداعی می کردکه: «واقعاً چه کسی می تواند
جبهه اصلاحات با چندین قبیله متعارض را به اجماع برساند؟»و اینکه: «آیا
عامل وحدت غیر از هاشمی کس دیگری می توانست باشد؟».
«روزنامه آرمان» در سرمقاله خود در صفحه نخست
به قلم «محمّدرضا خبّاز» با تیتر: «کاندیدای طلایی» می نویسد:
«اصلاحطلبانی که علاقهمندند تا به کشورشان خدمت کنند بطور طبیعی جلسات
فراوانی داشته و خواهند داشت.
از جمله این جلسات مربوط به «راکسیون خط امام
(ره)» است که متشکل از نمایندگان مجلس هشتم بود. این فراکسیون جلساتی را
با رئیس دولت اصلاحات، آیتا… هاشمی و حجتالاسلام ناطقنوری و دیگر
بزرگان داشته که همه منتقد وضع کنونی بودند. این جریان فکری در جلسات خود
به کاندیدای طلایی هم رسیدهاند. ما چندبار با این کاندیدای حدّاکثری در
رابطه با حضور وی جلساتی داشته ایم و او هیچاه از زیر بار مسئولیت شانه
خالی نکرده است.
کاندیدای حدّاکثری اصلاح طلبان هیچگاه از این
موضوع واهمه ای نداشته و همیشه گفته که باید مطالعه و مشورت کنم تا بتوانم
تصمیم درستی را در رابطه با بحث کاندیداتوری بگیرم. بنابراین اصلاح طلبان
با یک کاندیدای طلایی وارد انتخابات خواهند شد. البته این کاندیدای طلایی
که تمام اصلاحطلبان روی آن اجماع دارند، مختصّ به این جریان فکری نبوده
بلکه فردی فراجناحی است که حتّی اصولگرایان خردورز و معتدل نیز به این
کاندیدا رأی خواهند داد.».
با این وجود بعد ازتعطیلات نوروزی سال ۱۳۹۲
ه.ش نیز همین روند با تحوّلی رسانه ای دنبال شد، ما بطورعُمده در فروردین
ماه شاهد برچسب سازی هایی برای دعوت از هاشمی بودیم؛ برچسب هاییکه بر
آمدن ”مرد بحران های سخت” تأکید داشت.
برای نمونه «محمّدهاشمی» طیّ مصاحبه ای لازمه
حماسه سیاسی را حضور انتخاباتی هاشمی دانست و گفت: «بحث،ارتباط نامگذاری
امسال و اینکه چه کسی می تواند حماسه سیاسی خلق بکند است. اشاره مردمبه
آقای هاشمی است. (سئوال: یعنی آمدن هاشمی بعنوان نامزد جزء خواسته های مردم
است؟)به نظرم بله. این خواسته و در اصل مطالبه مردم در سال جدید است تا
شرایط برای خلق حماسهسیاسی مهیّاء شود. در ایّام نوروز و در دید و
بازدیدهای آقای هاشمی مطالبه ای ازطرف مردم مطرح می شد؛ در حقیقت مردم بر
این اعتقادند که خواسته رهبری برای”حماسه سیاسی” با نامزدی هاشمی در
انتخابات محقّق می شود. این اظهارنظری بودکه از جانب مردم بصورتهای
متفاوت، در سطح کشور بیان می شد.»
همان روز نیز «رسولمنتجب نیا» در گفتگویی
تفصیلی با روزنامه «شرق» اظهار داشت:«(سئوال: دلایل اصرار برای حضور
«خاتمی»و هاشمی چیست؟) ما در شرایطی هستیم که باید ”مردان عبور از
بحران” وارد صحنه شوند. افرادی باید وارد گود انتخابات شوند که تبحّرزیادی
در امور مملکتی و مدیریّتی داشته باشند و این امتیازات را در هاشمی و
«خاتمی»می بینیم.
(سئوال: عُمده ترین دلیل تردید برای حضور در
انتخابات را چه می دانید؟) طبیعیاست آقای هاشمی که آماج تهمت و تخریب قرار
می گیرند، از حضور خود در عرصه سیاسی نگرانباشند، باید دید که دستگاه های
نظارتی در برابر چنین هتّاکی هایی چه برخوردی خواهندداشت؟
(سئوال: چه اقداماتی برای متقاعد کردن هاشمی
یا «خاتمی» صورت گرفته است؟)هرروز افراد و گروه های مختلف از اقصی نقاط
کشور با آقایان هاشمی و «خاتمی» دیدار میکنند و گروه های مختلف بیانیّه
حمایت می دهند و مردم طومارهایی امضاء می کنند و نامههای بسیاری به دفتر
آنها ارسال می شود که خواهان حضور این دو هستند. کارهای دیگری همدر دست
انجام است مثل کمپین های دعوت و رایزنی ها و صحبت های سیاسیون.»
هر دو در این گفتگوهاتلویحاً فاش کرده بودند
که آنچه برای دعوت از هاشمی در حال انجام است برنامه ایطرّاحی شده و
عملیّاتی برای تحت تأثیر قرار دادن افکار عمومی و مجموعه های سیاسیدیگر مِن
جمله حکومت است.
البتّه چندی پیش حجت الاسلام «ذوالنّور» در
رونمایی از کمپیندعوت از هاشمی طیّ اظهاراتی گفته بود: «آقای هاشمی قطعاً
بدنبال تأثیرگذاری در انتخاباتهستند، همانگونه که ملاقات های ایشان اخیراً
چند برابر شده است. کسانی را سراغ داریمکه بدنبال جذب طلبه ها هستند و
طلّاب را از حوزه برای دیدار با آقای هاشمی می برند.» اظهاراتی که با
انتقاد تُند رسانه های اصلاح طلبروبرو شده بود.
·هاشمی و احساس تکلیف های ”دقیقه نودی”
عملیّات روانیاصلاح طلبان و حلقه یاران و
نزدیکان هاشمی برای نمایش یک ”احساس نیاز ملّی” برای حضور وی در عرصه ریاست
جمهوری در سخنان وی و اعضایخانواده هاشمی نیز عیان تر می شد. این گزاره در
حال پُر رنگ شدن بود که هاشمی درصورت احساس نیاز و احساس تکلیف علیرغم نظر
شخصی و با همه تهدیدهای نهادهای امنیّتیو تندرو ها به عرصه خواهد آمد.
در حالیکه «عفّتمرعشی» (همسر هاشمی) قبل ها
بطور حتم کاندیداتوری هاشمی را ردّ کرده بود: «حاج آقاکاندیدا نمی شود. اگر
کاندیدایی مورد تأییدشان باشد حمایت می کند. آن موقع که رأی حاجآقا را
خوردند؛ کجا بودید؟!»لیکنبا نزدیک شدن به انتخابات برخی نزدیکان هاشمی بحث
های تازه تری می کردند.
«محسن هاشمی» دررابطه با حضور پدر می گوید:
«(هاشمی)فقط زمانی پا به عرصه امتحان انتخابات می گذاردکه احساس وظیفه کند و
این احساس وظیفه اصولاً از طریق جامعه و نخبگان به ایشان منتقلمی شود. به
هر تقدیر تا انتخابات خیلی زمان مانده و باید دید فضا چگونه رقم
میخورد.اگر روزی خودشان را در معرض انتخاب قرار دهند، این کار بیشتر به
دلیل مشی ایثارگریشان است نه مشی قدرت طلبی. تا کنون قرار نیست ایشان
بیایند.»
وی طیّ گفتگویی دیگر می گوید: «فعلاً
مسلّم است که آقایهاشمی قصد ورود به انتخابات را با توجه به شرایط موجود
ندارند. مگر اینکه شرایط فرقکرده و لزوم حضور ایشان برای حل مشکلات نظام
مهم و لازم جلوه کند. البتّه در این صورت،اتّفاقات و تخریب هایی که در
گذشته علیه وی صورت می گرفت، بعید است که تکرار شود؛ زیرادر این ۸ سال نیز
هاشمی نظر مردم را بیش از آنچه فکر می کنید به خود جلب کرده است.»
گذشته از «محسن»، «یاسرهاشمی» فرزند کوچک
خانواده نیز نظارت مشابهی درباره کیفیّت کاندیداتوری هاشمیدارد، او می
گوید: «در مجموع مهمتر از اینکه بگوییم آقای هاشمی باید کاندیدا شود
یانباید پا به این عرصه بگذارد؛ افکار سنجی مردم و تعیین اولویّت و نیاز
کشور اهمیّتدارد. من آقای هاشمی را از صاحبان این انقلاب می دانم که اگر
روزی به یک جمع بندی برسدکه بخواهد بیاید، قطعاً این تصمیم را می گیرد و می
آید. هیچ ترسی و هیچ نگرانی نداردولی من خیلی صریح بگویم امروز ایشان نظری
بر کاندیداتوری ندارند.»
شنیده ها نیز حاکی بودکه یکی از فرزندان
هاشمی همین خط را پیگیری کرده است، وی در جلسه ای می گوید: «اگراجماع
نیروهای انقلاب مثل دوران پس از رحلت حضرت امام (ره) بر دعوت از پدرم صورت
پذیرد،در آن موقع شاید پدرم احساس تکلیف کند و بیاید!»
اخیراً نیز «حسین کمالی»(مشاور اجتماعی رئیس
مجمع تشخیص مصلحت نظام) و یکی از کاندیداهای مطرح اصلاح طلبانبرای ریاست
جمهوری می گوید: «من فکر می کنم داشتن ”دولت وحدت ملّی” در آرامش بخشی به
کشور مطلوب است. ایشان (هاشمی) در هر صحنهای که احساس وظیفه کنند و احساس
کنند که کشور به وجودشان و خدماتشان نیاز دارد؛ واردمی شوند ولی برای
انتخابات پیشرو هنوز این احساس نیاز شکل نگرفته است!»
همچنین «داریوش قنبری» (نماینده مجلسهشتم) در
گزارشی از دیدار چند تن از نمایندگان مجلس هشتم با هاشمی می گوید:
«نمایندگاندرباره حضور هاشمی در انتخابات و ضرورت کاندیداتوری ایشان
سؤالاتی داشتند ولی آقایهاشمی صراحتاً پاسخی ندادند.معتقدیم که آقای هاشمی
فعلاً درحال رصد کردن اوضاع براینامزدی و یا عدم کاندیداتوری در یازدهمین
دوره انتخابات ریاستجمهوری است.»
در کنار نزدیکان،خود هاشمی نیز سعی می کرد
همانند فضایی که در انتخابات ۸۴ برای آمدنش ایجاد کردهبود، اینبار نیز همه
چیز را به دعوت نخبگان و مردم عودت دهد. از این حیث بسیاریشرایط فعلی حضور
هاشمی را مشابه دوره تصمیم گیری هاشمی در «انتخابات ریاست جمهوریدوره نهم»
می دانستند، خبری در اواسط فروردین ماه به نقل از هاشمی مخابره شد کهنشان
دهنده همین مسئله بود. وی گفته بود: «به احتمال ۹۰ درصد در انتخابات ریاست
جمهوریکاندیدا نخواهم شد، مگر آنکه یک مطالبه عمومی در کشور شکل گرفته و
بنده احساس تکلیفنمایم!»
همچنین «کمال پیرمؤذّن»در گفتگویی درباره
دیدار نوروزی برخی نمایندگان مجلس با هاشمی می گوید: «در این دیدار،یکی از
روحانیون از رفسنجانی سئوال کرد که ”چرا خودتان کاندیدا نمیشوید؟”، که
هاشمی هم در پاسخ گفت: خدمت رهبر انقلاب می رسم و بعد اظهارنظر خواهم
کرد.»؛ هر چند این خبر توسّط «روابط عمومی مجمع تشخیص» تکذیب شد امّاجلسه
قریب الوقوع هاشمی با رهبری معظّم انقلاب اسلامی در اواخر فروردین ماه
کهتوسّط هاشمی رسانه ای شد و دارای حواشی زیادی بود، تکذیبیّه پیشین را در
محاقّبُرد.
از نظر برخیکارشناسان، ۱۰ درصدی که هاشمی از
آن سخن می گوید در خیلی مواقع محتمل تر از ۹۰درصد مابقی است، طوریکه این
مسئله حتّی از رصد رسانه های ضدّانقلاب نیز دور نماندهاست.
سایت ضدّانقلاب «روزآنلاین» طیّ مطلبی با
عنوان «پیام ها و شرط گذاری هایانتخاباتی» در همین رابطه می نویسد: «برخی
معتقدند بازگشت «مهدی هاشمی» به ایران همبه احتمال زیاد در همین ارتباط
(انتخابات) و برای ابهام زدایی از آنچه فساد مالی خانوادههاشمی نامیده می
شود، بوده است.
از سوی دیگر هاشمی مدّتی است که بصورت روزانه
دیدارهایگروهی با اقشار مختلف مردم دارد و در این دیدارها تأکید می کند
آماده است هر کاری برایرفع مشکلات موجود انجام دهد.
نگاهی به تیترهای اخبار «پایگاهی اطلاع رسانی
رئیس مجمعتشخیص مصلحت» مؤیّد این موضوع است که استراتژی این سایت از حمله
به دولت به سمت ”ارائه راهکار برای حل بحران های جمهوری اسلامی” تغییر
یافته است. سایت هاشمی در یکی از مطالب خود به حاشیهدیدار «اعضای ادوار
مجلس» با هاشمی اشاره می کند و در انتها می نویسد: “چه کسیمیتواند کشور را
از این گردنه سخت عبور دهد؟ باید برای پاسخ این سؤال صبر کرد. صبرو انتظار
برای اعتدال”.
«محسن هاشمی»نیز چندی پیش در گفتگو با یکی از هفته نامه های ایران گفته بود: “مرد بحران هامی آید.”.»
آنچه واضح استاینکه آنطور هم که برخی سعی
دارند کاندیداتوری هاشمی را نفی و ردّ کنند، نیامدن ویقطع نیست و چنین
انظتاری منطقاً وجود ندارد. لذا بسیاری از ناظران سیاسی منتظرندتا ببینند،
آیا ۱۰ درصدی که هاشمی انتظار آن را می کشد؛ وزن بالاتری از ۹۰ درصدمابقی
خواهد یافت یا خیر؟!
·تحلیل تک گزینه اصلاحات
گذشته از گزارشرصدی که در بالا بدان اشاره
کردیم بطور خاص شواهدی تحلیلی وجود دارد که نشان دهدآمدن هاشمی برای اصلاح
طلبان یک ضرورت است، البتّه شاید این ضرورت توسّط خود هاشمیحسّ نشود و به
ائتلاف و حمایت از کاندیداهای تکنوکرات موجود (با وجهه اصولگرایانه)منجر
شود امّا ماجرا برای جبهه اصلاحات چیز دیگری است. بطور قطع شواهد مکرّری
وجوددارد که بفهمیم اصلاح طلبان در دوره اخیر علیرغم بازی رسانه ای با
کاندیداهایمتعدّدشان؛ شانس و گزینه های بسیاری ندارند. لذا در اینجا از این
پدیده به ”تک گزنیه اصلاحات” یاد می شود.
۱- اجماع در جبهه اصلاحات برای حضور
انتخاباتی در دوره آتیشکل گرفته است، حتّی تُندرو ترین طیف های این جبهه با
میان داری «عبدا… نوری» برضرورت حضور فعّال تأکید دارند، در این بین تنها
ابهام موجود درباره نحوه، شیوه وچگونگی حضور است.
۲- از منظر تصمیم سازان و تصمیم گیران اصلاح
طلب انتخاباتپیشرو یک مسئله ”مرگ- حیات” است، زیرا اوّلاً آنها شرایط بوجود
آمده در کشور بدلیلنارسایی های دولت دهم و البتّه افزایش فشارهای بین
المللی و مشکلات اقتصادی را یکفرصت عالی برای ”گفتمان سازشی” خود می دانند و
این انگاره را تقویّت می کنند که راه حلعبور از بحران موجود! سهیم کردن
گفتمان اصلاح طلبی در قدرت است. در اینباره«محمّدرضا خاتمی» طیّ «نشست
شورای عمومی انجمن اسلامی دانشکده فنّی- مهندسی دان. تهران»می گوید: «سه
راهکار برای خروج از وضعیّت فعلی پیش روی نظام می باشد: ۱- ادامه مسیرکنونی
که نتیجه آن ریزش بیشتر نیروها و فروپاشی نظام است، ۲- مذاکره باغرب بویژه
آمریکاو ۳- ایجاد وضعیّتی که رأی مردم بر کشور حاکم شود.» و سپس وقوع
آشفتگیاجتماعی در صورت تداوم وضعیّت فعلی را پیش بینی می کند.
در ثانی تئوریسینهای اصلاح طلب بعد از «فتنه
۸۸» که با حضور مستقیم بدنه بزرگی از عناصر و رهبرانسیاسی اصلاحات به سمت
اقدامات براندازانه پیش رفت، به این نتیجه رسیده اند کهادامه قهر سیاسی
مانند «انتخابات مجلس نهم» علاوه بر اینکه تأثیری برکاهش مشارکت عمومی
ندارد به معنای زیر زمینی شدن و افزایش حجم ”خارجیزه شدن اصلاحات” است.
رادیکال ترین تئوریسین های اصلاح طلب نیز می
داننداگر جبهه اصلاحات تبدیل به ”نهضت آزادی ۲” یا ”اپوزیسیون خارج
نشین” شود؛ هیچ حُسنی نسبت به این گروه های بی اثر و خنثی ندارد.
۳- اصلاح طلبان که موج سواری شان بر
ناکارآمدی هاشمی و دولتتکنوکراتش باعث پیروزی در «۲ خرداد ۷۶» شده بود و
شهره به هرزه نگاری سیاسی علیهآیت ا…! بودند و تئوری های «عالیجناب سرخ
پوش» را ابداع کرده و شیوع می دادند؛اخیراً در حجم بالایی به مجیزگویی از
شخصیّت و منش سیاسی وی روی آورده اند. این همپیالگی سیاسی تا جایی شدّت
یافته که خیلی اوقات به تقدیس هاشمی شبیه می شود.
آنها دریافته اندبرای حضور در حاکمیّت و در
کمینه ترین حالت برای ایفای نقش ”اپوزیسیون درون حاکمیّتی فعّال” چاره ای
ندارند جز اینکه به یک مفاهمه مؤثّر با نظامدسترسی پیدا کنند. چنین ظرفیّتی
در حال حاضر برای این جبهه سیاسی وجود ندارد زیراآنها تنها امکان بالقوّه
شان در این عرصه یعنی «خاتمی» را با مشارکت دادن در پروژه”کودتای مخملی
۸۸” تخریب نمودند. از نظر اصلاح طلبان ایجاد یک مفاهمه بیننهادهای نظام
اسلامی و «خاتمی» بعد از فتنه نه سخت و طاقت فرسا که گویی غیر ممکناست.
لذا اصلاحات به یک تکیه گاه مطمئن برای ایجاد پُل ارتباطی با نهادهای
نظاممحتاج است و آنها فکر می کنند بهترین گزینه در شرایط موجود هاشمی است،
زیرا وی دربُرهه فتنه در حدّ بالایی توانست به رهبر معنوی و کاریزماتیک این
جریان تبدیل شودو پروژه ”حاکمیّت دوگانه” را پیش ببرد.
۴- علیرغم همه ادّعاهای «سازمان مجاهدین» و
بخصوص «حزبمشارکت» در رابطه با کادرسازی سیاسی؛ آنها در حال حاضر فقط با
یکسری کادرهای جوانو عُمدتاً جرایدنویس روبرویند که هر چند وقت یکبار
تعدادی شان به اپوزیسیون خارجیملحق می شوند. با سوخت رفتن گزینه «خاتمی»
بدلیل رویکرد محافظه کارانه اش، چه کسی درحدّ و اندازه ریاست جمهوری پیشرو
می تواند توسّط اصلاح طلبان برَند شود، کسی کهدارای کارنامه قابل قبول
اجرایی و شخصیّتی کاریزما باشد. تأکید بسیار اصلاح طلبانبر عدم حضور با
کاندیداهای”کوتوله” و ”درجه ۲- ۳” نشان دهنده همین مسئله است که اصلاحات از
عدم کادرسازیسیاسی رنج وافری می برد.
۵- اصلاح طلبان می دانند در صورت ورود به
انتخابات باکاندیدایی که بصورت مصلحتی و با حُکم حکومتی تأیید صلاحیّت می
شود؛ علاوه بر اینکهشعارهای پوچ شان درباره ”ولایت مطلقهفقیه” و ”فراقانونی
بودن حُکم حکومتی” زیر سئوال می رود، این مسئله هم وجود دارد که عموم
مردماعتبار و مشروعیّت یک کاندیدای مصلحتی را به سختی می پذیرند. بنابر این
آنها درجستجوی کاندیدایی هستند که منّت نظام بر سر آن نباشد.
۶- هفتم اسفندماه سال پیش بود که «خبرگزاری
مهر» به نقل ازمنابع خبری، از راهبُرد انتخاباتی اتاق فکر اصلاحات پرده
برداشت. طبق این گزارش کهارجاع بالایی در رسانه های تحلیلی یافت، اتاق فکر
اصلاح طلبان – که هر دو هفته یکباربا حضور چهره های شاخص اصلاحات از «مجمع
روحانیون مبارز»، احزاب منحلّه «مشارکت» و«سازمان مجاهدین»، «کارگزاران» و
«شورای هماهنگی جبهه اصلاحات» به دعوت خاتمی و باحضور افرادی چون «محمّد
خاتمی»، «کرباسچی»، «نوری»، «رضا خاتمی»، «انصاری»، «نجفی»،«جهانگیری» و …
برگزار می شد- راهبُرد ”کاندیدای حدّاکثری و انتظارات حدّاقلی” را تعیین
کرده بود. یعنی اصلاح طلبان بدون گذاشتن شرط، چهرهای شاخص که بتواند اجماع
کامل میان اصلاح طلبان ایجاد کند را انتخاب و وارد رقابت شوند.و نکته اساسی
این بود که چه کسی غیر از هاشمی، «خاتمی» و «خمینی» چنین امکانی رامی
توانست داشته باشد.
۷- با رصد رسانه های اصلاح طلبی پروژه جالبی
رونمایی می شود،در حالیکه آنها بر سر آمدن یا نیامدن هاشمی به بازی ابهام
افکنی متوسّل بودند،همزمان در حال تئوریزه کردن ایده هایی بودند که در باطن
اشاره به مشخّصات کسی چونهاشمی داشت.
در همین رابطه «روزنامه شرق» در ضمیمه خودبه
شماره ۱۶۹۱ و در صفحه اوّل با عکس بزرگی از ”اجلاس ادوار مجلس” (که در ماه
های منتهی به «انتخابات دهم ریاست جمهوری» بهدعوت «علی لاریجانی» در مجلس
برگزار شد) با تیتر: «تأمّلی در باب یک سنّت سیاسی ایران/کلید ”ریش سفیدی”»
طیّ ۵ صفحه به تئوریزه کردن ”شیخوخیّت” می پردازد. این دست تئوری سازی ها
که منطبق بر وجهه سیاسیهاشمی بود این انگاره را تقویّت می بخشید که: ”هاشمی
ناجی و کلید حلّ بحران جاری است!”؛ هر چند که علناً اسمی از وی به میان
نیامده باشد.
لذا
آنچه باید برایتحلیل رفتار انتخاباتی اصلاح طلبان بدان اندیشید و توجّه
داشت این نکته است کهجبهه اصلاحات برای یک حضور تمام عیار و نفس گیرانه
گزینه های بسیاری ندارد، آنهامی توانند از یک گزینه فقط یکی را انتخاب
کنند.
·خاتمی تابلوی هاشمی
پیشتر برخی سایتهای اصولگرا با تحلیل و رصد
فعّالیت های انتخاباتی هاشمی و اصلاح طلبان با ارائهشواهدی درباره شیوه
کاندیداتوری کاندیدای اصلاح طلبان چنین تحلیل می کردند که قراراست روی
«خاتمی» تبلیغات شود تا زمینه ساز اجماع اصلاح طلبان و کناره گیری
مابقیکاندیداهای این جبهه شود و در هر حال– چه او بیاید و چه نیاید-
«خاتمی» به نفع هاشمی انصراف دهد.
با این حال با مشخّص و رسانه ای شدن عزم
«خاتمی» بر عدم کاندیداتوری، «روزنامهشرق» طیّ مطلبی نوشت: «مشکل آنجاست که
«خاتمی» برای نامزدی در انتخابات تأمّلاتی جدّیدارد و اعلام موضع نهایی را
به صدور بیانیّه ارجاع داده است.
اگر بی رغبتی آنان (خاتمیو هاشمی) در
تردیدشان (به هر علتی) ریشه داشته باشد، آنگاه میتوان برای برون رفت
ازبلاتکلیفی، دو گزینه ”فقط خاتمی” یا ”فقط هاشمی” را کنار نهاد و به
وضعیّت سوم اندیشید که مبنای آن ”هم خاتمی و هم هاشمی” و ثبت نام همزمان هر
دو است. در صورت ”ردّ صلاحیّت یک نامزد”: نامزد ردّ صلاحیّت شده، حمایت
خود را از نامزد تأیید صلاحیّتشده اعلام کند و از حامیانش بخواهد تا آرای
خویش را به نفع نامزد باقیمانده واریز کنند.
اگر هر دو کاندیدا تأیید صلاحیّت شوند، پس از
تبادل نظر و توافقی که دست یافتنی است،یکی از نامزدها، کناره گیری خود را
به سود دیگری اعلام کند. هم افزایی آرایی هوادارانپرشمار هر دو نامزد، وزن
سرمایه اجتماعی- انتخاباتی نامزد باقیمانده را افزون تر میکند.»
فردای همان روز بودکه «موسوی خوئینی ها»، مرد
در سایه جبهه اصلاحات گفت: «طرح پیشنهادی من برای انتخابات،ایجاد موج است.
ما باید برای نشان دادن وزن و به رخ کشیدن اقتدار خود به نظام موج
ایجادکنیم. حتّی با استفاده از «خاتمی» که نمیآید امّا با طرح کاندیداتوری
وی باید موجایجاد کنیم.»
بنابر این از منظر برنامهریزان انتخاباتی
اصلاح طلب و کارگزارانی منافاتی بین ”آمدن هاشمی” با ”آمدن خاتمی” تصوّر
نمی شود و قرار است در صورت لزوم ”خاتمی تابلوی هاشمی” شود.
با تفاسیری که دربالا رفت مشخّص است که صحبت
از آمدن هاشمی کاملاً از دیدگاه جبهه اصلاحات محتملاست و البتّه جزء محتمل
ترین گزنیه های آن است، هر چند دوباره تأکید می شود ممکناست که هاشمی
الزاماً در طرّاحی اصلاح طلبان بازی نکند و با ترصّد اوضاع به یککاندیدای
میانه و ”کاندیدای وحدت ملّی” نیز تن دهد.
لذا باید برای تحلیل اوضاع انتخاباتی پیشرو
یکپای سناریو نویسی ها حضور هاشمی باشد؛ ”هاشمی” ای که با ”هاشمی” قبل از
فتنه تفاوت های ماهوی بسیاری کرده، او بیشتر بهاپوزیسیون و رویکردهای ”سخت
اصلاحی” روی آورده است. با این حال باید منتظر بود و دید که هاشمیخود
کاندیدای ”دولت وحدت ملّی” می شود یا یکی را نیابتاً می فرستد؟